Bunkernummer
Se10
Oud Bunkernummer
ES10
Lokatie
Semmerzake
Toegankelijkheid
Niet meer van toepassing. Is ingegraven.
Aantal kamers

1 kamer en sas

Aantal schietgaten
1
Type geschut
1 x MI
Bijhorende vuurrichting
Oosten
Origineel kadastraal perceel waarop de bunker werd gebouwd:
  • Semmerzake, Unieke Sectie, kadastraal perceel 759 (gedeeltelijk)
Meer details over de originele eigenaars en de aktes behorende bij deze bunker:
  • Voor de bouw van de bunker werd een perceel onteigend ter grootte van 1 are 34 ca aan de westzijde van het grotere perceel 759, gekadastreerd als landbouwgrond. Verdere erfdiensbaarheden speelden zich niet meer af op ditzelfde perceel.
    • De akte voor dit perceeltje werd verleden op 5 februari 1935 voor de totaalprijs van 850 BEF aan Mr Jules Maes, zelf groentenhandelaar en wonende te Gent.
    • De akte voorzag in dit geval ook een jaarlijkse intrest op dit bedrag van 5% dat zou worden uitbetaald vanaf het tekenen van de akte. In dit geval kwam dit neer op 42.50 BEF per jaar.
  • Om de bunker ten allen tijde te kunnen bereiken, was het nodig deze onteigende zone te verbinden met de openbare weg. Dit gebeurde normaal over een strook van 2 meter breed. Naast de permanente erfdienstbaarheid was er ook nood aan de mogelijkheid de bunker gedurende 8 maanden te kunnen bereiken over een strook van 5 meter breed. Dit om de bouw van de bunker en het aanleveren van de nodige grondstoffen mogelijk te maken. Voor deze bunker zou dit in beide gevallen inhouden dat men erfdienstbaarheden zou voorzien vanaf het onteigende perceel 759 (gedeeltelijk) zou verbonden worden met de hoek gevormd door de percelen 765, 764a, 741 en 737. Vanaf daar sluit deze erfdienstbaarheid namelijk aan op de reeds bestaande erfdienstbaarheden voor de bunker Se6 in de richting van de Aalbroekstraat. Vanaf daar waren erfdienstbaarheden dus samenvallend met deze al bestaande voor die bunker.
  • Een eerste stuk van de eerder beschreven erfdienstbaarheden, voor altijd over een strook van 2 meter breed (permanente erfdienstbaarheid) en verbreed tot 5 meter breed (tijdelijke erfdienstbaarheid) werd voorzien over een lengte van bijna 45 meter op de zuidgrens van perceel 762f.
    • De akte voor deze erfdienstbaarheden werd verleden op 25 maart 1935 voor 245 BEF aan Eerwaarde Heer Kanunnik Raymond Vercruysse de Solart. Deze was bestuurder van de Zusters van de Visitatie en wonende te Sint Amandsberg (Gent).
    • Daarnaast bevatte ook deze akte een clausule voor een jaarlijkse intrest van 5% op dit ooit verkregen bedrag na het tekenen van de akte. In dit geval kwam dit neer op een jaarlijkse intrest van 12.25 BEF.
  • Een tweede stuk van erfdienstbaarheden verliep op volledig analoge wijze over een lengte van 27 meter op de zuidgrens van perceel 764a.
    • De akte voor deze erfdienstbaarheden werd verleden op 26 maart 1935 voor 225 BEF aan Eerwaarde Heer Kanunnik René De Muynck, hoogleraar wonende te Leuven.
    • Deze was ook al betrokken bij de onteigening horende bij de bunker Se8.
    • Daarnaast bevatte ook deze akte een clausule voor een jaarlijkse intrest van 5% op dit ooit verkregen bedrag na het tekenen van de akte. In dit geval kwam dit neer op een jaarlijkse intrest van 11.25 BEF.
  • Erfdienstbaarheden, zowel de permanente om de bunker ten allen tijde te kunnen bereiken, als de tijdelijke die standaard werden in de aktes voorzien met een termijn van 8 maanden voor de bouw van de bunker mogelijk te maken, gingen net zoals het uitkeren van toegekende intresten pas in voege, van zodra de eigenlijke werken voor de bouw van de bunker werden aangevat, ongeacht de tijdsperiode die op die manier verstreek tussen aankoop van de gronden en de eigenlijke bouw van de bunker zelf.
Huidige kadastrale perceelnummers van deze bunker:
  • Blijkbaar heeft men recent op het kadaster de unieke sectie gewijzigd in Sectie A. Alle percelen die vroeger geen Sectie hadden (uniek), worden voortaan voorafgegaan door de letter "A".
  • Het originele perceel 759 bestaat op zich ondertussen nog altijd maar werd opgedeeld in het perceel A759b, het ooit onteigende perceeltje waar ooit de bunker op stond en de rest van het originele perceel, voortaan gekend als A759a.
  • Heel merkwaardig is dat deze bunker in 1961 dus nog gekend stond als nog niet opnieuw verkocht na de oorlog. Gezien het perceeltje ook nog altijd apart op het kadaster vermeld staat (wel zonder de bunker er in detail op te tekenen), laat dit sterk vermoeden dat de bunker nooit officieel opnieuw is overgekocht en allicht onverkocht "illegaal" is ingegraven in het tweede voetbalplein van Semmerzake. Bijkomend is allicht ook nooit officieel het bijhorende perceel grond opnieuw overgekocht.

Voorstudie

Dit is de voorstudie horende bij het bunkertje Se10. De schets is wel beperkt tegenstrijdig omdat het bunkertje zoals onderaan getekend niet echt klopt met de schietsector die in de ruime schets is getekend. Deze van de ruime schets is de juiste.

Detail bij dezelfde voorstudie. Ook hier is het perceeltje dat men origineel voorzag om te onteigenen niet 100% identiek met wat in praktijk ooit zou onteigend worden.

Kadasterschets

Actuele kadasterschets horende bij het bunkertje Se10. Dit lag eigenlijk vrij centraal in de open velden achter de toen bestaande bewoning langs de Opperstraat en de Aalbroekstraat.

Op het detail links zie je ook dat de erfdienstbaarheden niet doorlopen tot op de openbare weg maar aansluiten op de reeds bestaande erfdienstbaarheden voor de bunker Se6.

Actueel Kadaster

Op een actuele schets van het kadaster zie je nog duidelijk het perceel 759. Er is nog altijd op de linker kant een apart perceeltje te zien, ter grootte van het ooit voor de bunker onteigende perceel.

Het originele perceel 759, werd opgesplitst in perceel A759b, waar ooit de bunker moet hebben gestaan en werd ingegraven en A759a, de rest van het vroegere perceel 759.

Of dit ooit officieel is teruggekocht is zeer twijfelachtig.

De bunker is ook reeds verdwenen op de bijgevoegde luchtfoto van rond 2006. Se6 zit nog altijd in de hoek van de loodsen die u links onderaan deze foto kunt zien. De bunker zit in de rechter onderhoek. Naast de Boentweg zie je duidelijk de bunker Se11 liggen. De hier gezochte en ingegraven bunker Se10 stond ooit tussen rechter kan en grote baklijn van het smallere voetbalpleintje links. Eigenlijk vrij kort bij het meest noordelijke van de 2 kleine schuilhokjes (witte streepjes) naast het smalle veld.
se10
Routebeschrijving om deze bunker te vinden:
  • De exacte locatie is nog weinig zeggend gezien de bunker is ingegraven. Hij stond zoals hierboven omschreven langs het meest westelijke van de 2 voetbalpleinen tussen de grote baklijn en de rechter zijlijn.
Localisatie van de bunker op de bunkerlinie:
  • Het was de meest rechtse steunliniebunker op het steunpunt Semmerzake voorbij Se9 (150 m). Hij was in hoek opgesteld met Se11 (190 m) zodat ze samen een groter gezichtsveld en schietbereik hadden.
  • De schietsector van beide bunkers was de velden zuidoostelijk van de Aalbroekstraat.
Structuur van het bunkertje:
  • Hij bevatte één mitrailleurkamertje en een sas.
Welke type wapens waren in de bunker opstelbaar + wat waren de schietsectoren:
  • Naast de standaard voorziene opstelling voor een Maximmitrailleur was dit bunkertje ook voorzien voor de opstelling van een Hotchkiss- of Coltmitrailleur.

Omschrijving van het gecamoufleerde bunkertje:

  • Origineel concept
  • Volgens de voorstudie was het de bedoeling een gebouwtje op te trekken met het uitzicht van een stalletje opgebouwd in assestenen. Dit is zeker nooit het geval geweest.
  • Effectief uitgevoerd concept
  • Het bunkertje was volledig ommuurd met baksteen en jammer genoeg dat het verdwenen is, was het op dat gebied nog altijd zeer intact tot het werd ingegraven.
  • Volgens het originele bestek was het de bedoeling het baksteenwerk te cementeren maar dit is in praktijk zeker met dit bunkertje nooit gebeurd.
  • Het had een gelijkaardig uitzicht als het kort daartegen gebouwde bunkertje Se5. De uitwendige bouwkenmerken waren zeer identiek aan deze van de bunker Se11 iets verderop tegen de Boentweg.
  • Al het houtwerk was standaard uitgevoerd in Noors rood dennenhout tenzij anders vermeld.
  • De luiken voor het schietgat alsook de bijkomende valse ramen waren uitgewerkt als gegalvaniseerde metalen platen waarop langs de buitenzijde houten raamprofielen waren gekleefd om het geheel nog explicieter het uitzicht van echte ramen te geven.
  • Het schietgat voor de mitrailleur zat verborgen achter telkens 2 luiken openend in 2 richtingen van elk 0.50m x 1.40m (BxH).
  • Op de linker zijkant zaten ook nog twee valse ramen. Deze waren dan identiek uitgewerkt met dat verschil dat deze waren opgebouwd op een gefixeerde gegalvaniseerde metalen plaat van 1.00m x 1.40m (BxH)
  • Daarnaast had hij nog een identiek uitgewerkt kleiner vals raam van 0.80m x 1.00m op de achterkant van het sas.
  • Het bunkertje was voorzien van een zadeldak dat was opgetrokken in hout en waarbij de dakbedekking bestond uit blauwe Boomse dakpannen.
  • De toegangsput was uitgemetst in baksteen met een bodem in beton waarin een sterfput met metalen rooster was voorzien.
  • Bij de bunkers met mitrailleurkamer(s) was de toegang tot de eigenlijke gevechtsruimtes van de bunker gescheiden van het sas door middel van een gepantserde metalen deur van 0.86m x 1.82m (BxH) met zonneblinden, omlijsting en luikje voor toegangsverdediging.
  • De eigenlijke toegang bij de inkom was op zijn beurt afgesloten met een metalen traliehekje van 0.90m x 1.82m
  • Dit traliehekje was op zijn beurt aan het zicht onttrokken door een houten camouflagedeur van 1.00m x 2.00m (BxH).
  • In elke mitrailleurkamer was daarnaast standaard aanwezig:
    • 3.50 meter etagères met leggers in inlandse eik.
    • Een inlands eiken plankje van 0.32m x 0.12m x 0.06m met ijzeren steunen voor de plaatsing van een kogelpers.
    • 6 zware geschilderde hanghaken voor ophangen materialen in de kamers
    • Een verzinkte hanghaak aan het plafond voor ophangen olielamp (in vredestijd)
    • 1 chardome en chardomeplaat voor de standaard opstelling van een Maximmitrailleur
  • Ventillatiegaten waren aan de buitenzijde aan de bovenzijde afgesloten met een koperen geperforeerde afdekplaat om ingooien van projectielen naar binnen onmogelijk te maken.
  • Het globale uitzicht was dit van een gemetst bijgebouwtje of stalletje in de toenmalige velden, nu voetbalpleinen.

Bouwplannen van de bunker

Op de terreinschets horende bij de bouwplannen, vond men het bunkertje als volgt terug.

Origineel grondplan van dit bunkertje dat dus origineel ommuurd was met baksteen en zeker niet zoals in de voorstudie vermeld, het uitzicht had van een assestenen gebouwtje (gecementeerd met structuur van assestenen).

Het bunkertje was zeker rijkelijk voorzien van valste ramen. Ook zal men in praktijk de achterhoe van het sas meer gehoekt afwerken onder 45°. Het raampje dat hier bijkomend is voorzien zal daardoor op dit schuine muurtje komen te zitten.

Doorsnede AB bij bovenstaand grondplan toont een dwarsdoorsnede doorheen het toegangssas.
Dwarsdoorsnede CD bij hetzelfde grondplan loopt doorheen de mitrailleurkamer en het sas.
Actuele toestand van deze bunker:
  • Dit is nog weinig relevant gezien het bunkertje heden verdwenen is maar tot zijn ondergraving, was dit zeker een zeer fraai bunkertje op Semmerzake dat nog heel veel van zijn originele baksteencamouflage bevatte.
Draagt de bunker nog sporen van de meidagen 40:
  • Het is weinig waarschijnlijk dat het bunkertje ooit effectief sporen van strijd zal hebben gedragen.
Anekdotes, leuke weetjes en verhalen direct koppelbaar aan dit bunkertje:
  • Het bunkertje stond waar heden de voetbalpleinen zijn van Semmerzake. Het terrein waar deze voetbalpleinen heden liggen, liggen merkbaar lager dan de rest van de terreinen in de directe omgeving. Dit kwam omdat het origineel terrein eind jaren 60 ontdaan geweest is van zijn bovenste zware kleilaag om ze te gebruiken in de plaatselijke steenbakkerijen.
  • gedurende de jaren 70 heeft Semmerzake het lager gelegen en ontgonnen terreinen gebruikt als oefenvoetbalveld. Dit heeft het terrein ondertussen waarschijnlijk wel gered van gebruik als lokale stortplaats. Doordat dit terrein echter lager gelegen was en vooral omdat de eigenlijke bovenlagen ontbraken was dit een zeer vettig terrein en gevoelig voor water.
  • Naast het eerste in gebruik genomen voetbalplein op de rand met het hoger gelegen en niet ontgonnen terrein, stond nog dit bunkertje Se10.
  • Het bunkertje is jaren gebruikt geweest als tribune voor het publiek rondom het voetbalplein. Fotografen en filmploegen opdagend voor het lokale voetbal maakten er graag gebruik van om ongestoord te kunnen filmen en fotograferen. Somtijds werden er zelfs stoelen en een laddertje geplaatst om hem goed te kunnen bestijgen.
  • Toen er echter plannen opdoken voor de aanleg van een tweede voetbalplein werd het bunkertje echter de spelbreker. Het stond in dat geval te ver op de voorziene ruimte voor een tweede plein om het kunnen samen met dat tweede veld te integreren.
  • Om dit tweede plein dan ook mogelijk te maken heeft men het desbetreffende bunkertje ondergraven en laten omvallen in het lager gelegen terrein. Deze ondergraving werd eveneens door de Loonwerkers De Clercq uit Gijzenzele uitgevoerd. Deze had ondertussen al wat reputatie opgebouwd in dit type van werk omwille van vijf ondergravingen die hij reeds had uitgevoerd op Betsberg Oosterzele. Voor de foto's van de ondergraving zou ik zeker "Loonwerken De Clercq uit Gijzenzele" en "Mr Antoine De Smet" willen bedanken voor de vele oude foto's van de ondergraving van de bunker op het voetbalplein van Semmerzake.
  • Daarna heeft men het geheel van het lager gelegen terrein gedeeltelijk opgehoogd om het droger te krijgen.
  • Het inkantelen van de bunker is echter zeker niet volledig gegaan zoals gewild en de brandweer is er zelfs nog aan te pas gekomen om de bunker zijn laatste aantal centimeters te laten zakken. Mits enig schiet en pikeurwerk heeft men het bunkertje uiteindelijk toch tot enkele centimeters onder het maaiveld kunnen verbergen.
  • Al tientallen jaren echter, sukkelt met allicht met het fenomeen dat men ook kent bij regenwaterputten die leeg in de ondergrond steken. Door de tegendruk van grondwater, durven deze wel eens naar boven geduwd te worden. Dit is ook al jaren aan de gang met deze bunker die maar zeer beperkt aan het oppervlak ligt onttrokken. Hij steekt tot op heden op de aangeduide plaats, amper enkele centimeters onder het huidige maaiveld. Opletten bij frezen van het veld en het maken van slidings voor de voetballers zou ik zeggen. Er zit nog een steentje in de ondergrond...
  • Blijft dus ook nog bij dit bunkertje de twijfelachtige situatie of het bunkertje en bijhorend terrein ooit effectief opnieuw werden verkocht of uiteindelijk zijn ingegraven terwijl het in feite nog staatseigendom was?...
Kostprijsschatting van het toenmalige bunkertje:
  • Op basis van de hoeveelheden toegepast binnen de bouwproject A en B voor gelijkaardige bunkertjes, gecombineerd met de toegepaste basisprijzen zoals in het bestek van bouwproject E terug te vinden, werd een eerste benaderende prijs bepaald voor elk van de bunkertjes. Deze detailprijzen werden daarna herrekent via de regel van 3 op basis van de werkelijke projectprijs zoals terug te vinden in het bestek en de totaalprijs zoals zelf op basis van de gemaakte veronderstellingen, bekomen. Op die wijze moet dit bunkertje ongeveer 41.412,11 Bef gekost hebben.
  • Als men hier nog eens een aantal zaken gaat bijtellen die niet dienden ingecalculeerd te worden door de bouwfirma's maar rechtstreeks werden aangeschaft door de militaire overheid zoals bv chardomes, koepels, ventillatoren,... moet de totale kostprijs ongeveer op 41.662,11 Bef hebben gelegen.
  • Ter info: 1 BEF in 1934 komt ongeveer overeenkomt met een bedrag van 74 BEF (1.84€) in 2013, een "factor 74" dus.
Algemene foto's uit de oude doos (voor 2006 - chronologisch)
Originele situatie van het voetbalplein te Semmerzake in de jaren '70. Het geheel ligt in een ontgonnen put van een oude klei-ontginning. Dit fotootje dateert uit 1973. Op de achtergrond ziet u nog de bunker Se11 liggen op de rand van de veldwegel Boentweg. Het bunkertje Se10 moet juist naast dit fotootje op de rechter kant uit het beeld gevallen zijn. (Foto verkregen via Mr Antoine De Smet)
origineel uitzicht voetbalplein Semmerzake in 1973
Oude foto uit de krant waarop men de toenmalige miniemenploeg heeft gefotografeerd. Hij dateert uit 1977. Op de achtergrond ziet u nog duidelijk het toenmalig nog niet ondergegraven bunkertje Se10. U ziet vrij duidelijk op de linker kant het vooruitstekende oreillon met daarvoor een iets donker plekje van het schietgat. (Foto: verkregen via de gedreven inzet van Mr Antoine De Smet, waarvoor dank)
foto miniemen Semmerzake 1977 met op de achtergrond het bunkertje Se10
Het ondergraven van de bunker, te situeren in de beginjaren '80

Het bunkertje werd begin jaren tachtig ingegraven op de rand van het voetbalplein. Vanaf hier een fotoreportage van de afbraak.

Op deze foto getrokken bij het begin van de afbraak kunt u zien dat de bunker al deels vrijgegraven is alvorens de ondergraving van start gaat. Dit was allicht reeds een gevolg van de vroegere klei-ontginning. U ziet hier wel duidelijk de twee valse ramen op de linker zijkant en het kleine valse raam op de achterkant van het sas. (Foto: Fam. De Clercq)

bunker Se10
Hiernaast begint men net met het afgraven van het terrein links van de bunker. Het is de bedoeling de bunker te laten verdwijnen in het reeds lager gelegen terrein waar het bijkomende voetbalveld moet komen. (Foto: Fam. De Clercq)
Ondertussen is er reeds een grotere kuil gemaakt naast de bunker waar het massieve blok, eenmaal meer vrij gemaakt zou moeten zien in te vallen.(Foto: Fam. De Clercq)
graven kuil naast bunker
Wanneer de bunker echter vroeger dan voorzien in de nog niet volledig afgewerkte put stuikt, loopt de ganse ingraving in het honderd. Hij is door die te vroege kanteling met zijn achterkant op de rand van de achterkant van de put gevallen, die nog niet uitgegraven was. Hierdoor steekt de bunker achteraan sterk omhoog. Op deze foto van de ondergraving ziet u wel duidelijk de achterkant van het bunkertje met een mooi nepraam. (foto via Antoine De Smet)
voetbalplein Semmerzake bunker

Er zit niets anders op dan de bunker verder aan de achterkant proberen te doen zakken door extra grond weg te proberen graven van onder het bunkertje. Het bunkertje ligt hier dus op zijn linker zijkant. We kijken hier letterlijk op de onderkant van de bunker, vooraan (links op foto) ziet men de zwaardere fundering onder de dikste muren. Een gelijkaardige dikkere fundering moet ook nog onderaan in de put liggen (niet zichtbaar op de foto). Rechts de achtermuur met het valse raampje. (foto via Antoine De Smet)

ondergraven bunker
Pogingen om de achterkant van de bunker te laten zakken door verder te ontgraven onder de achterkant. (Foto: Fam. De Clercq)
voetbalplein Semmerzake
Het is dan ook niet zo eenvoudig grond te proberen weggraven waarop de bunker rust. Daarom heeft men hem eerst op de manier die u hier kunt zien zoveel mogelijk laten zakken. Men kan echter onmogelijk de laatste grond weggraven waarop de bunker op dat moment kwam op te rusten. Dit moment ontstond bij het vrijgraven ook al het probleem dat het terrein dat al gevoelig was voor water, in de ontstane put via natuurlijke wijze grondwater begon te maken. (Foto: Fam. De Clercq)
Om de bunker de laatste zo nodige aantal centimeters te laten zakken zag men geen andere oplossing dan bijkomend de brandweer deze laatste bobbel grond onder de achterkant van de bunker te doen komen wegspuiten. Dit is gebeurd met gevolg een massa bijkomend water in de put. De bunker is op deze wijze zeker nog een twintigtal centimeters gezakt. (Foto: Fam. De Clercq)
onderspuiten van bunker
Met de kraan werd het overtollige slijk uit de put geschept. (Foto: Fam. De Clercq)
Het terrein kon weer aangevuld worden met een bunker die nipt nog altijd niet onder het maaiveld stak. Het ondergraven was afgelopen met een kleine sisser. (Foto: Fam. De Clercq)
ondergraven bunker
Effenen en aanvullen van het terrein rondom de gekantelde bunker. Zoals hier al te zien, ligt hij zeker niet overdreven diep in zijn gemaakte kuil. (Foto: Fam. De Clercq)
De Clercq Loonwerken Gijzenzele
Om de laatste centimeters dat de bunker niet diep genoeg in de grond stak weg te werken heeft men met handpikeurs de laatste uitstekende resten moeten wegschieten. Uiteindelijk is de ondergraving gelukt al ligt de bunker op de slechtste plaatsen slechts enkele centimeters onder het maaiveld. (foto via Antoine De Smet)
Semmerzake 10 Se10
Actuele situatie vanaf 2006
Zicht op de lokatie waar de bunker ooit moet gestaan hebben anno 2006. Hij stond ooit tussen de hoek van de grote baklijn en de op deze foto rechter zijlijn.
se10

Dat de ondergrond vaak na jaren zijn geheimen weer prijsgeeft mag blijken uit de foto hiernaast uit 2009. Het lijkt alsof de in de ondergrond stekende bunker stilletjes aan opnieuw naar boven wordt gestoten en weer geleidelijk aan zichtbaar wordt aan het oppervlak.

Ik zal in de toekomst eens proberen te peilen hoe ondiep hij eigenlijk hier nog in de ondergrond steekt. Opletten met het maken van slidings zou ik zeggen, er steekt nog een groot steentje in de ondergrond.

 
Vorige (Se9)
Vorige (Se9)
Volgende (Se11)
Volgende (Se11)